Памяць Гісторыка-дакументальная хроніка Лунінецкага раёнаАд часоў першабытных — 1917. | 1917 — 1941. | 1941 — 1945. | 1945 — да нашых дзён.Атрад ПятровічаЛісовіч Фёдар Іванавіч (14.08.1910 — 30.08.1972). Нарадзіўся ў в. Гулевічы Жыткавіцкага р-на. Адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў Пінскай вобласці, член КПСС з 1940. З 1933 на савецкай і адміністрацыйнай рабоце. У партызанах з ліпеня 1941, радавы, з ліпеня 1942 камісар атрада, з ліпеня 1943 камісар, у маі — ліпені 1944 камандзір партызанскай брыгады імя Кірава, адначасова ў канцы 1942 — ліпені 1944 сакратар Лунінецкага падпольнага РК КП(б)Б. Пасля вайны на савецкай рабоце ў Пінскай і Брэсцкай абласцях. У Лунінцы яго імем названа вуліца. Фёдар Іванавіч Лісовіч успамінаў, што, калі пачалася вайна, ён быў палітруком роты ў 63-яй стралковай дывізіі: "...наша часць стаяла пад Рэчыцай. I вось выклікаюць мяне нечакана ў штаб, дзе знаёмяць з другім сакратаром Палескага абкама партыі Фёдарам Міхайлавічам Языковічам". Лісовічу прапанавалі заняцца стварэннем партызанскіх груп. "У вёсцы Вічын сустрэў Рыгора Швеца, потым іншыя таварышы да нас далучыліся. Паступова набралася група чалавек з дзесяць. Мы асмялелі. Узарвалі нафтабазу, яшчэ нешта па дробязі — пашкодзілі захопнікам. Вясною 1942-га лёс звёў з Андрэем Пятровічам Савіцкім — былым камандзірам-пагранічнікам. Незалежна ад нас узнікалі іншыя ўзброеныя групы, мы з імі знаходзілі кантакты, аб'ядноўваліся. У выніку нарадзіўся партызанскі атрад. Спачатку ён называўся проста атрадам Пятровіча — гэта імя па бацьку камандзіра Андрэя Савіцкага. Мяне абралі камісарам — я стаў называцца Івановым... Адначасова выконваў работу сакратара раённай падпольнай арганізацыі. Другім сакратаром быў Іван Лявонцьевіч Раманюк, які стаў пасля стварэння брыгады камісарам атрада імя Калініна".У атрад Пятровіча ўвайшла група Рыгора Сцяпанавіча Карасёва (Воранава), у склад якой уваходзіў Пётр Мітрафанавіч Тараўкоў, будучы начальнік разведкі брыгады імя Кірава і член райкама камсамола, сакратаром якога стаў Аляксандр Кубасаў. Прыходзілі ў лес і іншыя групы. Успамінае следчы з Лунінца Мікалай Сямёнавіч Крашчук: "У лес мы прыйшлі не з голымі рукамі. Нехта прынёс кулямёт Дзегцярова, нехта — дзесяцізарадку. Потым да нас далучыўся інтэндант Адам Машчыц, які і ўзначаліў спачатку групу. Разбіліся на два аддзяленні. Каля месяца блукалі па лесе, размясціліся недалёка ад Сітніцкіх хутароў, куды Каштанаў з Баранавым пасля выйшлі. Прыйшлі Лісовіч, Савіцкі, яшчэ некалькі чалавек: ад ЦК, маўляў, Беларусі мы, ёсць намер аб'яднацца. А што доўга думаць? Большасць выказалася за тэту прапанову. Прынялі навічкоў. I сталі разам атрадам Пятровіча. Ў хуткім часе разграмілі паліцаяў у Рэдзігераве, Чэрабасаве, Манасееве. Потым з Бастыні падышла група Карасёва". Адначасова да групы Лісовіча далучыліся "дымаўцы" — група былога старшыні Кажан-Гарадоцкага сельсавета Рыгора Іванавіча Шуляка (Дымава). Ён успамінаў потым: "Канешне, ваякі з нас былі неважнецкія. Пад мястэчкам Лагішын забілі сем коней нямецкага кавалерыйскага палка, Двух салдат. Таму, калі ў чэрвені 1942 г. ад Лісовіча прыйшлі прадстаўнікі і прапанавалі аб'яднацца, мы адразу пагадзіліся". У дзённіку з'яўляюцца запісы пра баявыя аперацыі: "15 ліпеня 1942 г. у населеным пункце Ракітна разбіты магазін. Прадукты і іншыя тавары раздадзеныя насельніцтву. 17 ліпеня 1942 г. групай камандзіра аддзялення Р. Дымава разбіты магазін у населеным пункце Язвінкі. Прадукты былі раздадзеныя насельніцтву. 27 жніўня. Спалены нямецкі маёнтак у в. Новы Двор, у якім знаходзілася 70 галоў буйной рагатай жывёлы, 150 галоў авечак, 15 свіней, а таксама да 40 тон зерня". У жніўні 1942 г. атрад Пятровіча разам з атрадамі імя Шыша і Камарова (Каржа) прынялі ўдзел у разгроме гарнізонаў у Луніне, Бастыні, Парахонску, а 12 верасня — у Леніна (партызаны вызвалілі 48 арыштаваных, захапілі 1 кулямёт, 18 вінтовак). 30 кастрычніка 1942 г. атрады імя Кірава і імя Шыша правялі аперацыю па разгрому сінкевіцкага гарнізона. Ад Мікашэвіч да станцыі рушыла група Васіля Канцавога, з захаду — група Аляксандра Кубасава. Усяго наступала каля 200 партызан з 11 ручнымі кулямётамі і 12 аўтаматамі. Немцаў і паліцаяў на станцыі было звыш сотні — са станковымі кулямётамі ў дзотах і 5 ручнымі кулямётамі. Партызаны спалілі пастарунак, камендатуру, лесапільны і малочны заводы, падарвалі мост праз Лань. У час бою на станцыю нечакана прыйшоў вайсковы цягнік. Удзельнік бою А. Машчыц успамінаў: "Хапаем з Бронем Гулевічам па некалькі абмалочаных снапоў, кідаем іх пад рысоры бліжэйшых вагонаў. Сухая салома загарэлася адразу. З паравоза нас заўважылі, адкрылі стральбу. Мы адказалі. Загадваю Мішу Балашову бегчы туды — на паравозе поўна мазуту, неабходна і яго запаліць. I тут адзін вагон узарваўся. Грамыхнула так, што неба раскалолася. Эшалон быў перапоўнены боепрыпасамі. Ад дэтанацыі міны і снарады рваліся ўвесь дзень". Неўзабаве атрад быў зарэгістраваны ў Маскве, яму прысвоена імя Кірава. Да атрада далучаліся ўсё новыя людзі. Вадзім Жылко
|