| Дадатак да альманаха “Лунінецкая муза” Вера ЗарэцкаяЗарунела літаратурная ніва...«Літаратурныя старонкі» гісторыі ЛунінеччыныСцяпан Нефідовіч (1941)Сялянскі сын з вёскі Лахаўка Сцяпан Нефідовіч прайшоў тыповы для выхадца з былой Заходняй Беларусі шлях інтэлігента ў першым калене. Яго дзяцінства прыпала на час Другой сусветнай вайны і пасляваенныя нягоды, звязаныя не толькі з тым, што яна пасля сябе пакінула, але з калгаснай бясхлебіцай. Вайна ўсё яшчэ не пакідае творцу з Лахаўкі, а “крычыць маленькім хлапчуком на раздарожжы”. Ён рана пайшоў на свой хлеб. Прайшоў інстытут вясковага пастушка, працаваў паляводам і рахункаводам у калгасе “Новае Палессе”, масавіком і бібліятэкарам у Любанскім клубе, адначасова вучачыся ў вячэрняй школе. Юнака, аднак, як і герояў камедыі Андрэя Макаёнка “Таблетку пад язык” маніў горад. У 1963 г. Сцяпан Нефідовіч падаецца ў Пінск і паступае ў педвучылішча. Пасля яго заканчэння вяртаецца на радзіму і да выхаду на пенсію працуе спачатку настаўнікам пачатковай школы, а пасля заканчэння завочнай формы навучання філфака БДУ настаўнікам беларускай мовы і літаратуры ў Любані.Літаратурныя схільнасці ў Сцяпана Нефідовіча выявіліся рана. Яшчэ пастушком у полі і лесе з каровамі складаў вершы. Гэтаму спрыялі найперш сям’я і хараство навакольных краявідаў. Пісьменнік прыгадвае, што яго бацькі любілі народную песню, і ў іх хаце часта гучалі іх галасы, а бабуля расказвала шмат паданняў, даўніх гісторый. Дзесь за акном зімы іграла скрыпачка,— пазней напіша паэта з Лахаўкі ў вершы “Матчыны песні”. З маладосці цягнуўся да тых, хто займаўся творчасцю, і стаў сябрам літаратурнага аб’яднання ў Мікашэвічах, якім кіраваў Аляксей Гардзіцкі. Туды час ад часу наведваўся і Уладзіслаў Нядзведскі. Там абмяркоўваліся паэтычныя спробы Сцяпана Нефідовіча. У час вучобы ў Пінскім педвучылішчы ўваходзіў у суполку творцаў, якія гуртаваліся пры “Палескай праўдзе”, была сярод іх і маладзенькая Жэня Янішчыц. Сям’я, праца ў школе, гаспадарка, без якой вясковаму настаўніку цяжка пражыць, адсунулі на задні план літаратурную творчасць. Нельга сказаць, што настаўнік з Любані зусім не пісаў, але гэта былі толькі карэспандэнцыі ў раённы, а часам і рэспубліканскі друк. Актыўна да творчай дзейнасці вярнуўся ў шаноўным узросце. У вершы “Равеснікам” Сцяпан Нефідовіч так вызначыў сваё цяперашняе светаадчуванне: Яшчэ не складзены ў стагіНа яго рахунку зборнічкі паэзіі і прозы, выдадзеныя ў Лунінцы: “Дзень добры”, “Парушынкі ў воку” (у сааўтарстве), “Святло бяроз”, “Спеў берасцянкі”, “Сувой жыцця”, шэраг артыкулаў па фальклоры краю, запісы заклёнаў, прыказак, рэкруцкіх песняў. У планах на бліжэйшы час краязнаўчыя артыкулы па тапаніміцы і гісторыі, гідраніміі, а таксама творы для дзяцей і ўспаміны пра пісьменнікаў, з кім сутыкнуў творцу жыццёвы лёс: Уладзіслава Нядзведскага, Аляксея Гардзіцкага, Андрэя Макаёнка, Міколу Федзюковіча ды інш. З вершаў Сцяпана Нефідовіча паўстае чалавек сталага веку, які яшчэ не наталіў прагу жыць, захапляцца хараством роднай зямлі, любавацца разнастайнасцю праяў прыроды ў розныя поры года, бачыць яе ў дэталях, якія ўсе разам ствараюць паэтычны вобраз, цэласную карціну: На лісце ўселася расіначка,Для лірычнага “я” паэта характэрна трывога за лёс радзімы і народа, боль з прычыны бяспамяцтва некаторых яе сыноў, негатыўных адносінаў асобных яе прадстаўнікоў да мовы. Разам з тым паэт аптымістычна глядзіць у будучыню: ...Ды толькі бессмяроцце мае мова,Лірычнаму суб’екту вершаў Сцяпана Нефідовіча не чужым з’яўляецца пачуццё кахання. У вершах гэтай тэматыкі ён не маладзіцца, раскрываючы свае інтымныя перажыванні. Для ўзаемаадносінаў Яе і Яго характэрны давер, вернасць, цнатлівасць, шчасце быць разам, адчуваць і праз гады свежасць пачуцця. Разам з тым лірычнаму герою характэрна вяртанне ў маладосць, ён прыгадвае і палкасць закаханасці, і боль разлукі і здрады. Палессе, Цна, Прыпяць, родная зямля — вось тое вызначальнае, што акрэслівае яго душэўны стан, напаўняе жыццё глыбокім сэнсам: Зноў я пад родным асмужаным небам.Сцяпан Нефідовіч — аўтар пейзажных мініяцюр, замалёвак, сабраных у зборнічках “Святло бяроз”, “Спеў берасцянкі”. У іх выявіўся талент пісьменніка эстэтычна ўспрымаць наваколле, бачыць і чуць яго ў разнастайнасці праяў. Для творцы ўсе поры года маюць сваё хараство, толькі трэба не шкадаваць часу, часцей бываць у полі і лесе, на балоце, на берагах рэчак і азёраў, углядацца і ўслухоўвацца ў родныя краявіды, і тады адкрыецца чароўнасць, незвычайная іх разнастайнасць. Пісьменнік з Лахаўкі выступае цудоўным знаўцам палескай флоры, пярнатых. У яго кантактах з прыродай няма матэрыяльнай карыслівасці. Яна заўсёды саступае наталенню хараством і жаданню, каб нехта таксама перажыў такое ж пачуццё (“Суніцы”, “Смаржкі” і інш.). Сцяпану Нефідовічу належаць працы па фалькларыстыцы: “Смех і пацеха ў жартоўных песнях Лунінеччыны”, “Мудрыя словы”, “Чумацкія песні”, “Краса і сіла чарадзейных слоў” і інш. Яны напісаны на аснове песняў, замоў, прыказак роднага краю, у сваёй большасці сабраных аўтарам. |
|