Альманах“Лунінецкая муза” № 20

Максім Казун
Голас белых буслоў

Апавяданні

  — А ў нас з жонкай жыццё не заладзілася, — зашпіліўшы тужэй халат на ўсе гузікі, Павел Андрэевіч з цяжкасцю падняўся з ложка, падыйшоў да акна. — А дакладней сказаць, другая яе палавіна. А яшчэ дакладней — старасць.  Трое пацыентаў бальніцы сядзелі на адным ложку і глядзелі на расказчыка. Пасля перанесенага інфаркту твар Паўла Андрэевіча быў жаўтаватым.
  — Не ведаю, ці паверыце вы, але так атрымалася, што мы з жонкай для адзінага сына сталі чужымі.
  Павел Андрэевіч цяжка ўздыхнуў.  — Памятаю, калі ён зусім маленькі быў, сядзім вечарам утрох у пакоі. Мароз на двары. Я выйшаў быццам на вуліцу, а сам схаваўся за дзвярыма. Жонка кажа Вітальцы: “Штосьці таты доўга няма. Ці не разбойнікі напалі?” Бачу ў шчылінку, як наш Віталька ўстрывожыўся, просіць, каб маці зняла яму паліто з вешалкі. Тату, кажа, выручаць пайду! Ведаў бы я тады, што будзе праз два дзесяткі гадоў...  Павел Андрэевіч, які не курыў з моманту хваробы, сціскаў у руках цыгарэту.  — Прыйшоў час сына жаніць. У нас жа зараз як водзіцца: я і сам з бацькамі не раіўся, ажаніўся. Вось і Віталік мой. Прыходзіць у суботу пад вечар і — калі ласка: “Ажаніўся, — гаворыць, — вось яна, жонка, прашу паважаць і любіць”. Ну, мы з вялікім задавальненнем. Чаму ж не любіць? Справа жыццёвая. Любім сына, палюбім і яго жонку. Усё пры ёй: рост, стан, з твару брунетка. Нічога дзіўнага няма, што наш Віталь, як убачыў святло ў акенцы, так і аслепнуў. На вяселлі з яе вачэй не зводзіць. Так яно і павінна быць.  Ведаеце, вяселле вяселлем, а жыццё — яно само па сабе. Павернецца, як яму ўздумаецца. Кватэру падзялілі: нам пакой меншы, а маладым — большы. Мы сваё жыццё пражылі, а ў іх — усё наперадзе. Толькі гляджу: нашы маладыя не тое, каб абрадавалі нас, старых, але і не аказваюць такой, ведаеце, сваяцкай павагі. Спачатку жылі адной сям’ёй. Аднак тут неяк наша маладзіца — у нядзелю гэта было — за абедам носік свой прыгожы ў бок адварочвае. Мы з маці: як ды што, ці не захварэла? А яна як падскочыць ды ў свой пакой. Мы ў здзіўленні: што здарылася? Пачакалі ля дзвярэй. Чуем: плача. Сын яе заспакойвае. Калі крыху сціхла там у іх, стукаемся. Пытаемся, можа, урача выклікаць? Сын гаворыць: “Ад вашай ежы, мамуля (першы раз у жыцці маці так назваў) у маёй Нінкі страўнік баліць пастаянна. Цяпер мы харчавацца будзем асобна”.  Вось яно як: дваццаць чатыры гады еў прыгатаваныя маці стравы, а зараз...  Пачалі асобна харчавацца. Далей — болей. Тое, што ў нашых маладых свая кампанія збіраецца — гэта таксама для нас не зневажальна. А вельмі нават зразумела. У маладых, як вядома, свае інтарэсы, свая размова. Ім з намі, старымі, зусім нецікава. Але чаму спачатку вітацца перасталі, потым пачалі нас не заўважаць, адмахвацца, а потым і зусім неўзлюбілі — вось гэтага ніяк зразумець не можам. Цяпер, як нам удалося выпадкова пачуць, яны дамаўляюцца, як бы нас у дом састарэлых куды-небудзь спіхнуць... Вось такое жыццё ў старасці пачалося. Адны перажыванні, адны хваляванні.  Вецер на вуліцы моцна гойдаў галінкі дрэў. Павольна насоўвалася цемра. Дробны снег колкім шротам стукаў па шыбінах. Павел Андрэевіч адыйшоў ад акна і, цяжка ўздыхнуўны, апусціўся на свой ложак. Хворыя некалькі хвілін сядзелі моўчкі, думаючы кожны аб сваім.  — Канешне, бывае, — ціхім голасам сказаў хударлявы дзядок з вострай рыжаватай бародкаю і сівымі валасамі. Ён прыйшоў у палату нядаўна, назваў сябе Пятром Сямёнавічам, з усімі перазнаёміўся.  — Праслухаўшы споведзь сямейную Паўла Андрэевіча, я вам зараз аб іншым раскажу, — Пётр Сямёнавіч падняўся і, гэтак жа, як і папярэдні суразмоўца, павярнуўся да акна.  — Мы са сваёй жонкай Вольгай таксама не выбіралі сыну нявесту. Яму жыць, яму і выбіраць. Але толькі ён спачатку прывёў, пазнаёміў. Пасля вяселля, на другі ўжо дзень, калі ўсе госці пайшлі, засталіся мы з жонкай і маладыя. Бачу, наша нявестка пачала накрываць на стол і кажа: “Вельмі трэба мне з вамі пагаварыць пра нашы сямейныя адносіны”. Мы пераглянуліся ў здзіўленні. У мяне асабіста душа задрыжала. Ну, думаю, усё — спакою не чакай, пачынаецца новае сямейнае жыццё. Калі стол быў накрыты, Насця, наша нявестка, зноў папрасіла: “Прашу ўсіх да стала. Чакаю”. Селі мы. Я, жонка мая, два сыны: адзін жанаты, другому — сямнаццаць гадоў. Маладая села ля чайніка, наліла ўсім чаю. Гляджу я на яе: акуратненькая, бландзінка, вочы сінія, разумныя. Сама хударлявая, шыйка тонкая. А сын наш, яе малады муж, маўчыць, толькі з хітрынкай на нас паглядвае. Відаць, аб усім у іх было загадзя дамоўлена. А Насця працягвае: “Цяпер я ўвайшла ў вашу сям’ю і вельмі гэтаму радуюся. Бачыла я, як вы клапаціліся аб вяселлі і як наогул адносіцеся да сям’і. Не паважаць вас проста немагчыма. Давайце жыць дружнай сям’ёй, любіць адзін аднаго. Акрамя Валодзі (гэта пра малодшага сына) і Вольгі Сцяпанаўны, усе мы працуем. І давайце ўсе грошы аддаваць Вользе Сцяпанаўне. А наогул, дазвольце мне вас называць мамай і татам”.  — І, можаце сабе ўявіць, мы зараз усёй сям’ёй ходзім у тэатр, у госці, ніколі не сварымся адзін з адным. У нас такія мірныя дыскусіі праходзяць, ні даць, ні ўзяць — навуковыя канферэнцыі...  Дзверы адчыніліся, і ўвайшла маладая хударлявая жанчына з поліэтыленавай сумачкай. Ветліва з усімі павітаўшыся, яна падыйшла да Пятра Сямёнавіча і сказала:  — Добры дзень, тата. Цябе ўжо выпісалі. Пойдзем дамоў.  І яны пайшлі. А перад тым маладая жанчына тактычна развіталася з усімі і пажадала хутчэйшага выздараўлення. Пётр Сямёнавіч ля самых дзвярэй азірнуўся і асвятліў таварышаў па палаце шчаслівай усмешкай. А хворым чамусьці хацелася дагнаць маладую наведвальніцу і проста падзякаваць яе за тое, што яна такая, якая ёсць...